Ciekawostka historyczna
Górale czadeccy
Górale czadeccy są etnograficznie grupą polskich osadników, którzy zasiedlili w XVI wieku obszary leżące w dorzeczu górnej Kysucy (Kisucy) na Słowacji. Na Słowację przybyli w dwóch prądach osadniczych prowadzących ze Śląska Cieszyńskiego i Żywiecczyzny. Grupę górali czadeckich utworzyli więc polscy górale śląscy i górale żywieccy.
Koloniści z Polski zasiedlili rozległe obszary na pograniczu węgiersko-cieszyńskim oraz węgiersko-polskim (przyp. Słowacja była wtedy częścią składową Królestwa Węgierskiego określaną mianem Górnych Węgier).
Polscy górale osiedlili się na rozległych północnych obszarach słowackiego Czadecka ciągnących się od źródeł rzeki Kisuca po granicę z regionem Orawy i Turca, przez dorzecze Kisucy w okolicy i powyżej miasta Čadca (pol. Czaca, Czadca) i także w miejscowościach położonych na wschód od tego miasta (Svrčinovec – Świerczynowiec, Čierne – Czarne Beskidzkie, Skalité – Skalite, Oščadnica – Oszczadnica), w miejscowości Vychylovka (Wychylówka) czyli na obszarach w pobliżu obecnej granicy słowacko-czeskiej i słowacko-polskiej.
Znaczna część górali czadeckich wyjechała w XIX wieku z Czadecka, na Bukowinę położoną na obecnym pograniczu ukraińsko-rumuńskim, do byłej Jugosławii (Bośnia, Sławonia) i Parany (Brazylia).
Paradoksem jest, że dzięki tej emigracji uratowana została i zachowana tożsamość i polskość górali czadeckich ponieważ w granicach Polski, poza kilkumiesięcznym epizodem w latach 1938-1939, nigdy nie znalazł się żaden skrawek Czadeckiego zamieszkiwany przez górali czadeckich. Polscy górale, którzy pozostali na Czadecku ulegli z czasem zupełnej słowakizacji.
W latach 1945-1947 w ramach repatriacji Polaków, przybyło z Bukowiny na Ziemie Odzyskane ok. 6 tysięcy górali czadeckich. Były wśród nich 3 tysiące górali z Bukowiny rumuńskiej, 2 tysiące z Bukowiny ukraińskiej i ok. 1 tysiąc z Bośni.
Część górali czadeckich pochodzących z Bukowiny ukraińskiej, osiedliła się w gminie Jastrowie (pow. Złotów) tworząc tutaj piąte największe skupisko tejże grupy etnograficznej w Polsce.
Górale czadeccy pielęgnują do dziś rodzinne tradycje i kulturę w założonych przez siebie zespołach ludowych: „Jastrowiacy” (1986) i dziecięcym „Dziordanki” (1992). Wymienione zespoły działają przy Pilskim Domu Kultury (PDK).
Z inicjatywy Zbigniewa Kowalskiego, zastępcy dyrektora PDK odbywają się od 1990 roku międzynarodowe „Bukowińskie Spotkania”. Impreza jest nie tylko znakomitą przezentacją folkloru górali czadeckichm, lecz również innych grup etnicznych zasiedlających obok Polaków, obszar Bukowiny.
Opracował: Waldemar Oszczęda
Źródło: Marek Skawiński – Przeszłość i dzień dzisiejszy górali czadeckich 
Slovak 
Polish