PRZYSLOWEK
jest to czesc mowy odpowiadajaca na pytanie:
Jak? Kiedy? Gdzie?
Jest to wyraz nieodmieniany, ktory nazywa wlasciwosci stanu, okresla miejsce lub czas. Przysłówki służą do określenia sposobu wykonania czynności lub stopnia natężenia jakiejś cechy. Używa się ich do określania czasowników („samochód jedzie szybko„) lub przymiotników i imiesłowów („jesteś bardzo uprzejmy„).
Przyslówki oznaczajace wlasciwosci no: glosno, zgrabnie, lekko, malo, chetnie.
Przyslowki oznaczajace miejsce; blisko, daleko, wysoko
Przyslowki oznaczajace czas; dzis, jutro, zima, nastepnie
Przyslowek liczby i miary; duzo, malo, nieco, troche
Przyslowek podlega stopniowaniu, np:
dobrze, lepiej, najlepiej
malo, mniej, najmniej
Tworzenie przysłówków
Przysłówki tworzy się z przymiotnika poprzez odrzucenie końcówki (-i lub -y) i zastąpienie jej końcówką –o. Przykłady:
- szybki → szybko, jasny → jasno itd.
W przypadkach, gdy przymiotnik kończy się na –ry, przysłówek przyjmuje końcówkę -rze:
- dobry → dobrze, mądry → mądrze itd.
Gdy przymiotnik kończy się na –ny za spółgłoską inną niż „K“ lub „L“, przysłówek przyjmuje końcówkę -nie:
- łagodny → łagodnie, wygodny → wygodnie, smaczny → smacznie itd., ale konny → konno, wolny → wolno itd.
Wyjątki: zły → źle, trwały → trwale (ale śmiały → śmiało), stary → staro.
Przysłówków nie odmienia się. Można z niektórych przysłówków utworzyć stopień wyższy i najwyższy.
Stopniowanie przysłówków
Tworzenie stopnia wyższego przysłówków odbywa się poprzez zamianę ich końcówek według zależności:
- -ąco → -ęcej (gorąco → goręcej)
- -do/-dzo → -dziej (twardo → twardziej, bardzo → bardziej)
- -go → -żej (drogo → drożej)
- -ko/-to → -ciej (szybko → szybciej, żółto → żółciej)
- -dko → -dzej (prędko → prędzej)
- -ło → -lej (ciepło → cieplej)
- -oło → -elej (wesoło → weselej)
- -no → -niej (wolno → wolniej)
- -ono → -ieniej (czerwono → czerwieniej)
- -sno → -śniej (jasno → jaśniej)
- -ro/-rze → -rzej (staro → starzej, mądrze → mądrzej)
- -wo → -wiej (łatwo → łatwiej)
W pozostałych przypadkach –o → -ej.
Stopień najwyższy tworzy się przez dodanie przedrostka naj-.
Z niektórych przysłówków nie tworzy się stopnia wyższego przez zamianę końcówek. Można jednak utworzyć stopień wyższy przysłówka przez użycie słowa „bardziej“ (w stopniu najwyższym: „najbardziej“). Można utworzyć w ten sposób stopień wyższy z każdego przysłówka.
Wyjątki:
Przysłówek |
Stopień wyższy |
Stopień najwyższy |
dobrze |
lepiej |
najlepiej |
źle |
gorzej |
najgorzej |
dużo |
więcej |
najwięcej |
mało |
mniej |
najmniej |
Przykłady przysłówków: źle, dobrze, boso, szybko, długo, pięknie, jutro, zielono, śmiesznie.
Przysłówki stopniują się jak przymiotniki:
· stopniowanie regularne np.głośno, głośniej, najgłośniej.
· stopniowanie nieregularne np. dobrze, lepiej, najlepiej.
· stopniowanie opisowe np. krzepko, bardziej krzepko, najbardziej krzepko.
Niektó re przysłówki nie stopniują się np.teraz, dziś, jutro…
PRZYSLOWEK
jest to czesc mowy odpowiadajaca na pytanie:
Jak? Kiedy? Gdzie?
Jest to wyraz nieodmieniany, ktory nazywa wlasciwosci stanu, okresla miejsce lub czas. Przysłówki służą do określenia sposobu wykonania czynności lub stopnia natężenia jakiejś cechy. Używa się ich do określania czasowników („samochód jedzie szybko„) lub przymiotników i imiesłowów („jesteś bardzo uprzejmy„).
Przyslówki oznaczajace wlasciwosci no: glosno, zgrabnie, lekko, malo, chetnie.
Przyslowki oznaczajace miejsce; blisko, daleko, wysoko
Przyslowki oznaczajace czas; dzis, jutro, zima, nastepnie
Przyslowek liczby i miary; duzo, malo, nieco, troche
Przyslowek podlega stopniowaniu, np:
dobrze, lepiej, najlepiej
malo, mniej, najmniej
Tworzenie przysłówków
Przysłówki tworzy się z przymiotnika poprzez odrzucenie końcówki (-i lub -y) i zastąpienie jej końcówką –o. Przykłady:
- szybki → szybko, jasny → jasno itd.
W przypadkach, gdy przymiotnik kończy się na –ry, przysłówek przyjmuje końcówkę -rze:
- dobry → dobrze, mądry → mądrze itd.
Gdy przymiotnik kończy się na –ny za spółgłoską inną niż „K“ lub „L“, przysłówek przyjmuje końcówkę -nie:
- łagodny → łagodnie, wygodny → wygodnie, smaczny → smacznie itd., ale konny → konno, wolny → wolno itd.
Wyjątki: zły → źle, trwały → trwale (ale śmiały → śmiało), stary → staro.
Przysłówków nie odmienia się. Można z niektórych przysłówków utworzyć stopień wyższy i najwyższy.
Stopniowanie przysłówków
Tworzenie stopnia wyższego przysłówków odbywa się poprzez zamianę ich końcówek według zależności:
- -ąco → -ęcej (gorąco → goręcej)
- -do/-dzo → -dziej (twardo → twardziej, bardzo → bardziej)
- -go → -żej (drogo → drożej)
- -ko/-to → -ciej (szybko → szybciej, żółto → żółciej)
- -dko → -dzej (prędko → prędzej)
- -ło → -lej (ciepło → cieplej)
- -oło → -elej (wesoło → weselej)
- -no → -niej (wolno → wolniej)
- -ono → -ieniej (czerwono → czerwieniej)
- -sno → -śniej (jasno → jaśniej)
- -ro/-rze → -rzej (staro → starzej, mądrze → mądrzej)
- -wo → -wiej (łatwo → łatwiej)
W pozostałych przypadkach –o → -ej.
Stopień najwyższy tworzy się przez dodanie przedrostka naj-.
Z niektórych przysłówków nie tworzy się stopnia wyższego przez zamianę końcówek. Można jednak utworzyć stopień wyższy przysłówka przez użycie słowa „bardziej“ (w stopniu najwyższym: „najbardziej“). Można utworzyć w ten sposób stopień wyższy z każdego przysłówka.
Wyjątki:
Przysłówek |
Stopień wyższy |
Stopień najwyższy |
dobrze |
lepiej |
najlepiej |
źle |
gorzej |
najgorzej |
dużo |
więcej |
najwięcej |
mało |
mniej |
najmniej |
Przykłady przysłówków: źle, dobrze, boso, szybko, długo, pięknie, jutro, zielono, śmiesznie.
Przysłówki stopniują się jak przymiotniki:
· stopniowanie regularne np.głośno, głośniej, najgłośniej.
· stopniowanie nieregularne np. dobrze, lepiej, najlepiej.
· stopniowanie opisowe np. krzepko, bardziej krzepko, najbardziej krzepko.
Niektó re przysłówki nie stopniują się np.teraz, dziś, jutro…