Poľský jazyk – príslovky

PRZYSLOWEK

jest to czesc mowy odpowiadajaca na pytanie:

Jak?    Kiedy?    Gdzie?

Jest to wyraz nieodmieniany, ktory nazywa wlasciwosci stanu, okresla miejsce lub czas. Przysłówki służą do określenia sposobu wykonania czynności lub stopnia natężenia jakiejś cechy. Używa się ich do określania czasowników („samochód jedzie szybko„) lub przymiotników i imiesłowów („jesteś bardzo uprzejmy„).

Przyslówki oznaczajace wlasciwosci no: glosno, zgrabnie, lekko, malo, chetnie.

Przyslowki oznaczajace miejsce; blisko, daleko, wysoko

Przyslowki oznaczajace czas; dzis, jutro, zima, nastepnie

Przyslowek liczby i miary; duzo, malo, nieco, troche

Przyslowek podlega stopniowaniu, np:

dobrze, lepiej, najlepiej

malo, mniej, najmniej

Tworzenie przysłówków

Przysłówki tworzy się z przymiotnika poprzez odrzucenie końcówki (-i lub -y) i zastąpienie jej końcówką –o. Przykłady:

  • szybki → szybko, jasny → jasno itd.

W przypadkach, gdy przymiotnik kończy się na –ry, przysłówek przyjmuje końcówkę -rze:

  • dobry → dobrze, mądry → mądrze itd.

Gdy przymiotnik kończy się na –ny za spółgłoską inną niż „K“ lub „L“, przysłówek przyjmuje końcówkę -nie:

  • łagodny → łagodnie, wygodny → wygodnie, smaczny → smacznie itd., ale konny → konno, wolny → wolno itd.

Wyjątki: zły → źle, trwały → trwale (ale śmiały → śmiało), stary → staro.

Przysłówków nie odmienia się. Można z niektórych przysłówków utworzyć stopień wyższy i najwyższy.

Stopniowanie przysłówków

Tworzenie stopnia wyższego przysłówków odbywa się poprzez zamianę ich końcówek według zależności:

  • -ąco → -ęcej (gorąco → goręcej)
  • -do/-dzo → -dziej (twardo → twardziej, bardzo → bardziej)
  • -go → -żej (drogo → drożej)
  • -ko/-to → -ciej (szybko → szybciej, żółto → żółciej)
  • -dko → -dzej (prędko → prędzej)
  • -ło → -lej (ciepło → cieplej)
  • -oło → -elej (wesoło → weselej)
  • -no → -niej (wolno → wolniej)
  • -ono → -ieniej (czerwono → czerwieniej)
  • -sno → -śniej (jasno → jaśniej)
  • -ro/-rze → -rzej (staro → starzej, mądrze → mądrzej)
  • -wo → -wiej (łatwo → łatwiej)

W pozostałych przypadkach –o → -ej.

Stopień najwyższy tworzy się przez dodanie przedrostka naj-.

Z niektórych przysłówków nie tworzy się stopnia wyższego przez zamianę końcówek. Można jednak utworzyć stopień wyższy przysłówka przez użycie słowa „bardziej“ (w stopniu najwyższym: „najbardziej“). Można utworzyć w ten sposób stopień wyższy z każdego przysłówka.

Wyjątki:

Przysłówek

Stopień wyższy

Stopień najwyższy

dobrze

lepiej

najlepiej

źle

gorzej

najgorzej

dużo

więcej

najwięcej

mało

mniej

najmniej

Przykłady przysłówków: źle, dobrze, boso, szybko, długo, pięknie, jutro, zielono, śmiesznie.

Przysłówki stopniują się jak przymiotniki:

· stopniowanie regularne np.głośno, głośniej, najgłośniej.

· stopniowanie nieregularne np. dobrze, lepiej, najlepiej.

· stopniowanie opisowe np. krzepko, bardziej krzepko, najbardziej krzepko.

Niektó re przysłówki nie stopniują się np.teraz, dziś, jutro…

PRZYSLOWEK

jest to czesc mowy odpowiadajaca na pytanie:
Jak?    Kiedy?    Gdzie?
Jest to wyraz nieodmieniany, ktory nazywa wlasciwosci stanu, okresla miejsce lub czas. Przysłówki służą do określenia sposobu wykonania czynności lub stopnia natężenia jakiejś cechy. Używa się ich do określania czasowników („samochód jedzie szybko„) lub przymiotników i imiesłowów („jesteś bardzo uprzejmy„).

Przyslówki oznaczajace wlasciwosci no: glosno, zgrabnie, lekko, malo, chetnie.

Przyslowki oznaczajace miejsce; blisko, daleko, wysoko

Przyslowki oznaczajace czas; dzis, jutro, zima, nastepnie

Przyslowek liczby i miary; duzo, malo, nieco, troche

Przyslowek podlega stopniowaniu, np:
dobrze, lepiej, najlepiej
malo, mniej, najmniej

Tworzenie przysłówków

Przysłówki tworzy się z przymiotnika poprzez odrzucenie końcówki (-i lub -y) i zastąpienie jej końcówką –o. Przykłady:

  • szybki → szybko, jasny → jasno itd.

W przypadkach, gdy przymiotnik kończy się na –ry, przysłówek przyjmuje końcówkę -rze:

  • dobry → dobrze, mądry → mądrze itd.

Gdy przymiotnik kończy się na –ny za spółgłoską inną niż „K“ lub „L“, przysłówek przyjmuje końcówkę -nie:

  • łagodny → łagodnie, wygodny → wygodnie, smaczny → smacznie itd., ale konny → konno, wolny → wolno itd.

Wyjątki: zły → źle, trwały → trwale (ale śmiały → śmiało), stary → staro.

Przysłówków nie odmienia się. Można z niektórych przysłówków utworzyć stopień wyższy i najwyższy.

Stopniowanie przysłówków

Tworzenie stopnia wyższego przysłówków odbywa się poprzez zamianę ich końcówek według zależności:

  • -ąco → -ęcej (gorąco → goręcej)
  • -do/-dzo → -dziej (twardo → twardziej, bardzo → bardziej)
  • -go → -żej (drogo → drożej)
  • -ko/-to → -ciej (szybko → szybciej, żółto → żółciej)
  • -dko → -dzej (prędko → prędzej)
  • -ło → -lej (ciepło → cieplej)
  • -oło → -elej (wesoło → weselej)
  • -no → -niej (wolno → wolniej)
  • -ono → -ieniej (czerwono → czerwieniej)
  • -sno → -śniej (jasno → jaśniej)
  • -ro/-rze → -rzej (staro → starzej, mądrze → mądrzej)
  • -wo → -wiej (łatwo → łatwiej)

W pozostałych przypadkach –o → -ej.

Stopień najwyższy tworzy się przez dodanie przedrostka naj-.

Z niektórych przysłówków nie tworzy się stopnia wyższego przez zamianę końcówek. Można jednak utworzyć stopień wyższy przysłówka przez użycie słowa „bardziej“ (w stopniu najwyższym: „najbardziej“). Można utworzyć w ten sposób stopień wyższy z każdego przysłówka.

Wyjątki:

Przysłówek

Stopień wyższy

Stopień najwyższy

dobrze

lepiej

najlepiej

źle

gorzej

najgorzej

dużo

więcej

najwięcej

mało

mniej

najmniej

Przykłady przysłówków: źle, dobrze, boso, szybko, długo, pięknie, jutro, zielono, śmiesznie.
Przysłówki stopniują się jak przymiotniki:
· stopniowanie regularne np.głośno, głośniej, najgłośniej.
· stopniowanie nieregularne np. dobrze, lepiej, najlepiej.
· stopniowanie opisowe np. krzepko, bardziej krzepko, najbardziej krzepko.
Niektó re przysłówki nie stopniują się np.teraz, dziś, jutro…

sk_SKSlovak

Z organizačných a technických dôvodov rušíme oslavy- Deň poľskej vlajky a poľskej diaspóra 18.5.2024 v Rajeckých Tepliciach. O náhradnom termíne Vás budeme informovať.