Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski wypowiedział się na ostatnim posiedzeniu Senatu Rzeczy Pospolitej Polski na temat polityki polonijnej na całym świecie. Najważniejsze aspekty jakie poruszył w swojej godzinnej przemowie, można przeczytać poniżej.
1. Minister zaznaczył, że pogorszenie sytuacji w Polsce miało także poważny wpływ na Polonię na wschodzie.
2. W rosyjskich mediach panuje nagonka na Polonię. Na Ukrainie polskie konsulaty działają w ograniczony sposób i ciężko jest się komunikować z polonijnymi organizacjami na tamtych terenach.
3. Minister zaznacza, że Polska wychodzi na przód wszystkim tym, którzy łączą swoją przyszłość z naszym krajem. Od 1 maja bieżącego roku, dzięki nowelizacji ustawy o cudzoziemcach wszyscy posiadacze „Karty Polaka“ mają możliwość łatwiejszego uzyskania prawa stałego pobytu i osiedlania się w Polsce. Osoba posiadająca wspomniany dokument, po otrzymaniu karty stałego pobytu może ubiegać się o uznanie za obywatela polskiego już po 3 latach zamieszkiwania na terenie Polski.
4. Warunkiem powyższego punktu jest posiadanie stałego źródła dochodu oraz tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego. Do 11 czerwca wojewodowie poszczególnych terenów rozpatrzyli około 200 wniosków związanych ze sprawą.
5. Minister przedstawił pomysł możliwości rozszerzonego nadawania „Karty Polaka“ nie tylko na terytorium byłego ZSRR, ale na całym świecie. Prosi także Polonię o pomoc w popularyzowaniu tych ułatwień, dzięki którym osoby pochodzące z Polski, a nie mające obywatelstwa, będą mogły go zdobyć w prostszy sposób.
6. Przedstawiono także strategiczne postanowienia wobec Diaspory Polskiej skupiają się wokół pięciu obszarów:
-język, który jest, jak powiedział Minister, kluczem do tożsamości i do uczestnictwa w naszej kulturze.
-zachęcanie do powrotów i do osiedlania się w Polsce. Dochodzi do zmniejszenia barier administracyjnych dla osób powracających do kraju. Minister podkreśla, że polityka kładzie nacisk na prosperowanie polskich szkół i naukę języka polskiego na terenach zamieszkałych przez Polonię.
-wzmacnianie pozycji środowisk polonijnych, podnoszenie sprawności funkcjonowania i widoczności w krajach zamieszkania. Pomoc w wejściu w życie społeczne kraju zamieszkania. Od pozycji Diaspory w krajach zamieszkania leży też potencjał ich współpracy z Polską.
-wzmacnianie więzi gospodarczych Diaspory z krajem. Minister zaznacza, że na płaszczyźnie gospodarczej mamy bardzo dużo do nadrobienia. Dodaje, że biznes polonijny może liczyć na wsparcie Polski, ale w ramach wolnego rynku.
7. Wspieranie współpracy polskiego biznesu z Polonią: We współpracy z Ministerstwem, kilka dużych firm wprowadziło program „Inteligentny Start“ przeznaczony dla Polaków studiujących za granicą. Będą oni mogli zdobyć pierwsze doświadczenia zawodowe w filiach polskich przedsiębiorstw funkcjonujących na rynkach zagranicznych.
8. Aspekt kontaktu Diaspory Polskiej z Polską: Bycie częścią Diaspory nie powinno oznaczać odcięcia się od Polski, ale reprezentowanie jej za granicą. „Nie ma Polski bez Polonii, tak jak nie ma Polonii bez Polski“.
9. Sytuacja Polonii w różnych częściach świata jest różna, tak samo jak różne są oczekiwania naszych rodaków na wschodzie i zachodzie Europy. Na politykę Polonijną składa się wiele polityk regionalnych, spajanych w ramach działalności MSZ.
-Jedną z najważniejszych kwestii są migracje do Unii Europejskiej. Większość Polaków opuszczających nasz kraj to ludzie młodzi, kreatywni i wykształceni. Osoby te wspierają rozwój obcych gospodarek, a nie tej rodzimej.
-Ważną sprawą jest także fakt, że coraz bardziej zwiększa się liczba osób wyjeżdżających za granicę w celach edukacyjnych. Polska stała się źródłem talentów i rąk do pracy dla innych narodów. Aktualna polityka rządu chce doprowadzić do odwrócenia tego trendu.
-Minister ponownie zachęca do osiedlania się Polaków w Polsce, powrotu do rodzimego kraju. Podkreśla, że Polska jest dobrym miejsce do ulokowania zdobytego za granicą kapitału i wiedzy.
10. Dodatkowo zachęcić do powrotu do naszego kraju ma fakt pojawienia się Centralnej Bazy Ofert Pracy. Baza ta umożliwi Polonii poszukiwanie pracy w wybranym regionie Polski nawet z zagranicy. Strony internetowe związane ze sprawą są dostępne w placówkach konsularnych, a Pan Minister prosi Środowisko Polonijne o popularyzację sprawy.
11. Minister po raz kolejny podkreślił jak ważna jest nauka języka polskiego oraz zdobywanie wiedzy o naszym kraju wśród ludzi poza jego granicami. W wielu krajach, między innymi Wielkiej Brytanii, Irlandii i Białorusi ruszyły dwuletnie programy oświatowe mające na celu ułatwienie polskiej edukacji Polakom na obczyźnie.
12. Filozofia jaką kieruje się MSZ w tworzeniu polityki polonijnej jest wzmacnianie narodowej tożsamości oraz ułatwienie czerpania z dorobku Rzeczypospolitej. Obowiązkiem Polonii jest z kolei działanie na rzecz Polski oraz Polskiej Polityki Zagranicznej. Minister podkreśla, że nie przestaje wspierać polskiej Diaspory i liczy również na jej wsparcie.
13. Polonijne Rady Konsultacyjne pozwalają na debaty dotyczące polityki polonijnej. Liderzy Diaspory mogą dzięki nim wpłynąć na decyzje konsulatów czy też ambasady, a za ich pośrednictwem całego MSZ.
14. Polskie Media za granicą – promują język, służą integracji środowisk polonijnych i przybliżają Diasporę do kraju. Minister zaznacza, że istnieje potrzeba obiektywnej i atrakcyjnie ukazanej informacji o Polsce i Europie zwłaszcza w wschodzie oraz na Litwie, gdzie silnie działa „kłamliwa propaganda rosyjska“. Dodatkowo, Minister uważa, że przyszedł czas na zupełnie nową telewizję dla Diaspory. MSZ wraz z Telewizją Polską mają zamiar uruchomić nową stację pod roboczą nazwą „TV Polska“, przeznaczoną dla Polonii oraz wszystkich zainteresowanych Polską i polskością. Sam kanał istnieje już od ponad 20 lat, ale Minister podkreśla, że nadszedł najwyższy czas aby zrewidować jego treść. Najważniejszą grupą docelową nowej stacji są Polacy na Ukrainie, Litwie i Białorusi, gdzie rynek telewizji satelitarnej i kablowej nie jest dobrze rozwinięty. TV Polska będzie emitować najciekawsze, najwartościowsze oraz najpopularniejsze programy telewizji publicznej, wzbogacone o programy edukacyjne, kulturalne i gospodarcze. Co istotne, nowy kanał nie będzie dostępny na terytorium Polski.
15. Międzyresortowy Zespół do spraw Polonii i Polaków za granicą, jest ważnym forum konsultacji polityki polonijnej wewnątrz rządu i wznowił pracę w listopadzie 2013 roku. Zespół koordynuje działanie resortu polityki polonijnej. W tym roku na jego rzecz zostało przekazane 2 mln złotych, aby możliwe było wsparcie nauczycieli szkół polskich poza granicami Polski. Wszelkie działania Międzyresortowego Zespołu do spraw Polonii i Polaków za granicą będą omawiane przez odpowiednie organy oraz przedstawiane Diasporze.
16. Jedną z nowości jaką proponuje Minister jest wprowadzenie pojęcia Diaspora Polska, zamiast Polonia i Polacy za granicą. Jak mówi Minister „Diaspora to wszyscy, którzy Polsce dobrze życzą.“
17. Konsolidację oraz zwiększenie wydajności ma także zapewnić zasada „Jeden kraj – jedna organizacja pozarządowa“, realizująca zadania i współpracująca z partnerami polonijnymi. Zatem zamiast wielu cząstkowych projektów, niejednokrotnie dublujących się lub pomijających ważne aspekty, będzie jeden gromadzący dane dotyczące aktualnych potrzeb i problemów. Po konsultacjach z partnerami będzie zobowiązany do wyszczególnienia priorytetów i zaproponowania spójnego programu działania dla danego kraju.
18. Praktyczne działania na rzecz Diaspory w poszczególnych krajach.
-Ukraina: pozyskanie nieruchomości na Dom Polski we Lwowie. Otwarcie Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku.
-Białoruś: przywrócenie praw do delegowania nauczycieli polskich do Białorusi oraz praw do prowadzenia wymian studentów.
-Litwa: niestety Litwa nie jest chętna do współpracy i nie ułatwia życia Polonii. Polacy na Litwie otrzymują najwyższe dofinansowanie w przeliczeniu na liczebność Diaspory.
-Niemcy: przyjęcie przez władze niemieckie strategii nauczania języka polskiego jako języka ojczystego w szkołach publicznych, utworzenie centrum dokumentacji historii i kultury Polaków w Niemczech oraz Biura Polonii w Berlinie.