W słowackim środku Europy
Mało kto wie, ale na Słowacji znajduje się jeden z licznych „środków” Europy. Bo do miana centralnego punktu geograficznego kontynentu europejskiego pretenduje dziś kilkanaście miejsc położonych w różnych krajach, łącznie z polską Suchowolą. Polski reżyser Stanisław Mucha nakręcił nawet na ten temat ciekawy film dokumentalny „Środek Europy” (2004).
Słowacki „środek” Europy położony jest na terenie miejscowości Kremnické Bane, leżącej u podnóża pogórza Kremnické vrchy, niedaleko znanego starego miasta górniczego Kremnica. Miejscowość założyli w średniowieczu koloniści niemieccy, którzy osiedlili się tutaj w związku z wydobyciem i obróbką rud cennych kruszców (złota, srebra, miedzi i innych metali). Po raz pierwszy wzmiankowana była w 1321 roku. Posiadała również różne nazwy: Johanesburg, Piargy i obecnie Kremnické Bane oznaczające Kopalnie Kremnickie. W ciągu swojego istnienia była zarówno samodzielną gminą jak i dzielnicą pobliskiego miasta Kremnica, do którego mieszczan dawniej należała.
Nad miejscowością wznosi się wzgórze z gotyckim kościołem pw. św. Jana Chrzciciela. Przy nim właśnie znajduje się „środek” Europy.
Kościół zbudowany został przypuszczalnie w końcu XIII w. (ok. 1300 r.) na miejscu starej niemieckiej kaplicy romańskiej. Z jego budową wiąże się kilka powieści. Według jednej z nich o lokalizacji kościoła zadecydował fakt, że znajduje się na miejscu jednakowo odległym od sześciu okolicznych miejscowości. W ten sposób żadna z nich nie została uprzywilejowana przez jego budowę.
Budowlą będącą zabytkiem słowackiego dziedzictwa narodowego, opiekują się miejscowi kapucyni przebywający w pobliskim klasztorze.
Symboliczny „środek” Europy oznaczony jest głazem. Umieszczono na nim tablice informujące o najważniejszych wydarzeniach we współczesnej historii Słowacji: uchwaleniu Konstytucji Republiki Słowackiej /1.09.1992/ i ogłoszeniu niezależności kraju /1.01.1993/.
Na zboczu pod kościołem urządzone zostało źródło wody „Europa”, które niestety bardzo szybko wyschło. Czyżby jego niespodziewane wyschnięcie przed laty wróżyło obecny kryzys finansowy i gospodarcze kłopoty starego kontynentu ?
Woda podobno pojawia się tam jeszcze po wydatnych opadach deszczu.
Niedaleko „środka” Europy położona jest górska miejscowość Krahule oznaczona również niemiecką nazwą „Blaufuß”. Zamieszkuje w niej znaczna liczba ludności pochodzenia niemieckiego, tworząca niemiecką mniejszość narodową na Słowacji. Są to potomkowie średniowiecznych kolonistów z Saksonii. Krahule są znanym ośrodkiem uprawiania sportów narciarskich.
Waldemar Ireneusz Oszczęda
Slovak 
Polish