W 1853 roku po raz pierwszy na świecie zastosowana została w praktyce lampa naftowa. Pierwsza lampa skonstruowana została przez Ignacego Łukasiewicza (1822-1882), polskiego chemika, farmaceutę, działacza niepodległościowego, przedsiębiorcę i twórcę przemysłu naftowego, pochodzącego ze zubożałej rodziny szlacheckiej herbu Łada.
Zastosowanie taniego oświetlenia naftowego możliwe było dzięki uzyskanej wcześniej przez Łukasiewicza nafcie pochodzącej z destylacji ropy naftowej.
Podejmowane do połowy XIX w. próby zmierzające do otrzymania paliwa bardziej wydajnego i tańszego niż stosowane powszechnie różne gatunku olejów i ich mieszanin długo nie przynosiły oczekiwanych efektów.
Dopiero Ignacemu Łukasiewiczowi wraz z Janem Zehem udało się w 1852 roku jako pierwszym na świecie przeprowadzić udaną destylację ropy naftowej i wydzielić z niej naftę. Za pomocą frakcjonowanej destylacji uzyskali w temperaturze 250 oC preparat pozbawiony lekkich frakcji (benzyna) i oddzielili go w aparaturze od ciężkich węglowodorów (asfalty, oleje techniczne). Następnie rafinacją stężonym kwasem siarkowym i roztworem udało im się otrzymać naftę. Uzyskane paliwo było kilkakrotnie wydajniejsze od świec i tańsze od stosowanych wówczas do oświetlenia olejów i gazu.
W celu praktycznego zastosowania i ocenienia efektywności nafty, Łukasiewicz skonstruował wraz z blacharzem Adamem Bratkowskim, pierwszą lampę naftową. Masywna lampa posiadała cylindryczny blaszany zbiornik paliwa zabepieczony przed ewentualnym wybuchem, który występował często u lamp olejowych.
Pierwsza lampa Łukasiewicza pojawiła się w marcu 1853 roku w lwowskiej aptece Mikolascha, w której pracował.
Początkowo oświetlenie naftowe nie było zbyt efektywne ponieważ siła lampą naftową generowanego światła odpowiadała tylko 10-15 świecam. Później jednak lampa została ulepszona.
31 lipca 1853 w szpitalu na lwowskim Łyczakowie przeprowadzona została pierwsza operacja nocna z wykorzystaniem oświetlenia z lamp naftowych. Chirurg Zaorski zoperował Władysława Choleckiego ratując mu w ten sposób życie.
Od tego czasu lampy naftowe wprowadzone zostały do powszechnego użytku. Były bowiem najtańszym i najpopularniejszym oświetleniem wnętrz mieszkalnych. I dopiero wynalezienie żarówki elektrycznej wyparło z użycia wynalazek Polaka.
31 lipca 1853 uważany jest za oficjalną datę narodzin przemysłu naftowego.
Z historią przemysłu naftowego i gazowniczego zapoznać się można w Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza urządzonym w podkarpackiej Bóbrce.
Waldemar Oszczęda