Fotograficzne kartki pocztowe

Prekursorem produkcji fotograficznych kart pocztowych był Władysław Gargul (1883-1946). Polski fotograf skonstruował też przyrząd do szybkiego wykonywania reprodukcji kart pocztowych, którym pierwsze odbitki wykonał w 1919 roku. Wspomiany wynalazek odkupiła od niego amerykańska firma Eastman Kodak. Opócz tego wynalazł jeszcze elektryczną płuczkarkę do odbitek, elektryczny aparat do suszenia klisz i elektryczny bęben do suszenia odbitek.

 

Maszynka rachunkowa

Twórcą rodzaju maszynki rachunkowej był Izrael Abraham Staffel (1814-1884), polski wynalazca pochodzenia żydowskiego, zegarmistrz, mechanik. Jego maszynka rachunkowa wykonywała funkcje dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia, podnoszenia do potęg i wyciągania pierwiastków kwadratowych. Była typem maszyny walcowej złożonej z siedmiu zestawów walców wzajemnie sprzężonych. Staffel wynalazł również liczebnicę mechaniczną wykonującą tylko dwa działania matematyczne – dodawanie i odejmowanie oraz kilka innych mechanizmów, np. anemometr i probież aliaży czyli przyrząd do badania składu stopów metali szlachetnych w oparciu o prawo Archimedesa.

Luksusowy zegarek marki Patek

 

Mało kto wie, że firmę Patek Philippe produkującą najbardziej ekskluzywne i luksusowe zegarki na świecie, założył Antoni Norbert Patek (1812-1877), polski szlachcic herbu Prawdzic, uczestnik powstania listopadowego, zegarmistrz, emigrant polityczny.

 

Pojazd księżycowy LRV

 Lunar Roving Vehicle (LRV) oznaczający kołowy pojazd księżycowy używany przez astronautów amerykańskiego programu Apollo (Apollo 15, 16 i 17), wykonał zespół konstruktorów, kierowany przez Mieczysława Grzegorza Bekkera (1905-1989), polskiego inżyniera, konstruktora i naukowca.Bekker jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej opracował i wykładał podstawy  działu mechaniki o nazwie terramechanika.

Sferyczny fotelik samochodowy

Sferyczny fotelik samochodowy ochraniający niemowlaki w trakcie kolizji skonstruował Janusz Liberkowski, polski inżynier i mechanik mieszkający w USA. Jego patent wykorzystała firma Evenflo, największy amerykański producent sprzętów dla dzieci.

Silnik pneumatyczny do napędu tramwajów

Wymyślił w 1870 roku Ludwik Mękarski /fr. Louis Mékarski/ (1843-1923), francuski konstruktor polskiego pochodzenia. Wynalazł też napęd pojazdów szynowych zwany systemem Mékarskiego.

Proces Sendzimira

Określa metodę cynkowania blach stalowych, polegającą na zastosowaniu kąpieli z małymi domieszkami aluminium. Jej wynalazcą był Tadeusz Sendzimir /Tadeusz Sędzimir/ (1894-1989 r.), polski inżynier i wynalazca zwany „Edisonem metalurgii“. Wynalazkiem Sendzimira jest również linia produkcyjna do ciągłego walcowania blachy na zimno i tzw. walcarka planetarna umożliwiającą walcowanie na gorąco.

Magnetofon Nagra

Pierwszy magnetofon używany przez reporterów radiowych, telewizyjnych i studia filmowe na całym świecie był wynalazkiem Stefana Kudelskiego, elektronika szwajcarskiego polskiego pochodzenia. Jego prototyp pojawił się w 1951 roku.

Wynalazki Józefa Kazimierza Hofmanna

Mnóstwo współczesnych wynalazków przypisowanych jest Józefowi  Kazimierzowi  Hofmannowi (1876-1957), polskiemu pianiście, kompozytorowi i pedagogowi. Do najbardziej znanych należy m.in. wynalazienie: wycieraczek do szyb samochodowych, podwyższanego stołka do fortepianu, pneumatycznych amortyzatorów samochodowych, zegara elektrycznego, maszynki elektrycznej do gotowania, spinacza biurowego oraz szeregu rozwiązań konstrukcyjnych w fortepianach, balonach i samolotach.

Wiele wynalazków Polaków znalazło zastosowanie w wojsku jak na przykład:

Peryskop

Wynalazcą peryskopu jest Jan Heweliusz (1611-1687), polski astronom i matematyk z Gdańska. Heweliusz umieszczając dwa zwierciadła w zgiętej rurze, skonstruował urządzenie umożliwiające przyglądanie się przedmiotom znajdującym się poza polem widzenia obserwatora.

Rakieta

Wynalazcą rakiety był Kazimierz Siemienowicz (1600-1651), polsko-litewski szlachcic, generał, inżynier wojskowy i artylerzysta, który opracował technologię wytwarzania rakiet, w tym wielostopniowych, o zastosowaniu militarnym. Do produkcji rakiet używał prochu strzelniczego.

Jego dzieło „Artis Magnae pars prima” („Wielkiej sztuki artylerii część pierwsza“), opublikowane w 1650 roku w Amsterdamie, opisuje m.in.  metody i zasady konstrukcji rakiet, charakterystyki balistyczne, tworzenie baterii rakiet. Przez ponad 200 lat było podstawowym podręcznikiem artylerii w Europie.

Skrzydło delta

O wynalazek skrzydła delta czyli skrzydła w kształcie trójkąta, przypominającego grecką literę „delta“, zasłużył się również Kazimierz Siemienowicz.

Bomba kryptologiczna

Była dziełem polskich kryptologów: Mariana Rejewskiego (1905-1980), Jerzego Różyckiego (1909-1942) i Henryka Zygalskiego (1908-1978). Skonstrowane przez Polaków urządzenie mechaniczno-elektryczne służyło do łamania szyfrogramów niemieckiej Enigmy.

Kamizelka kuloodporna

Wynalazek kamizelki kuloodpornej przypisywany jest Kazimierzowi Żegleniowi (1869-1910), polskiemu zakonnikowi mieszkającemu w Stanach Zjednoczonych i Janowi Szczepanikowi (1872-1926), polskiemu nauczycielowi i wynalazcy z Galicji, zwanemu „polskim Edisonem”.

Kazimierz Żegleń opatentował swój wynalazek w 1897 roku. Wynalazek Jana Szczepanika uchronił w 1902 roku przed śmiercią króla Hiszpanii Alfonsa XIII.

Ręczny wykrywacz min

Pierwszy wykrywacz min skonstruowali dwaj polscy oficerowie wojskowi, Józef Kosacki (1909-1990) i Andrzej Garboś. Próby prototypu ich aparatu przeprowadzone zostały w Szkocji w marcu 1942 roku.

Radiostacja plecakowa „walkie-talkie“

Jeden z  pierwszych używanych przez armię amerykańską radiotelefonów „walkie-talkie“ zaprojektował Henryk Magnuski (1909-1978), polski inżynier pracujący w koncernie telekomunikacyjnym Motorola. H. Magnuski skonstruował radiostację plecakową Motorola typ SCR-300 z modulacją FM a wprowadzoną do użytku wojskowego na początku 1943 roku.

Synchronizacja karabinów maszynowych strzelających „przez śmigło“

Wynalazek  synchronizacji karabinów maszynowych strzelających „przez śmigło“ zastosował po raz pierwszy na świecie w polskim samolocie myśliwskim PZL P-11 Jan Szal (1899-1942), konstruktor lotniczy.

Wyrzutnik bomb

Wyrzutnik bomb wynalazł w 1923 roku Władysław Świątecki (1895-1944), polski lotnik i wynalazca. Dwadzieścia lat później pomysł Świąteckiego udoskonalił Jerzy Rudlicki, który opracował specjalny wyrzutnik do bombardowań powierzchniowych z dużej wysokości, stosowany m.in. w bombowcach amerykańskich B-17.

Podwójne śmigło

Było wynalazkiem Adolfa Froelicha (1887-1943), który opatentował w 1932 roku, z możliwością zastosowania do helikopterów i do samolotów.

Płat Puławskiego

Oryginalny układ skrzydeł nazwany płatem Puławskiego lub płatem polskim, wynalazł Zygmunt Puławski (1901-193), konstruktor, twórca polskich myśliwców, pilot i inżynier lotniczy. Puławski skonstruował skrzydło pocienione przy kadłubie i załamane w formie skrzydła mewy. Taki kształt umożliwiał bardzo dobrą widoczność z miejsca pilota. W polskich samolotach zastosował też podwozie nożycowe z amortyzatorami ukrytymi w kadłubie.

Pierwszy okręt podwodny o napędzany siłą ludzkich mięśni oraz o napędzie elektrycznym

O konstrukcję i publiczne zaprezentowanie pierwszego okrętu podwodnego napędzanego siłą ludzkich mięści zasłużył się Stefan Drzewiecki (1844-1938), polski pionier żeglugi podwodnej i lotnictwa, konstruktor, inżynier i wynalazca. Stało się tak w 1877 roku w Odessie. Okręt podwodny Drzewieckiego napędzany był śmigłem wprowadzanym w ruch za pomocą siły ludzkich nóg. Jego pierwszą jednoosobową załogą był sam konstruktor, który publicznie przepłynął pod okrętem wojennym zacumowanym w porcie. Drzewiecki kontynuował później swoje práce nad okrętami podwodnymi. Skonstruował pierwszy czteroosobowy okręt podwodny (1881), pierwszy okręt podwodny o napędzie elektrycznym (1888), wyrzutnie torped na sprężone powietrze. Wspólnie z Aleksym Kryłowem zaprojektował okręt podwodny o napędzie parowym. Według jego projektu zbudowany został w Rosji okręt podwodny o napędzie spalinowym (1908). Zaprojektował też nigdy nie zrealizowany projekt okrętu podwodnego z pancerzem wodnym czyli „wodopancerny“. Pierwszy zastosował peryskop (wynalazek innego Polaka – Jana Heweliusza !) w okręcie podwodnym. Opracował ogólną teorię napędów śmigłowych.

Do wynalazków Drzewieckiego zalicza się:

– cyrkiel do przekrojów stożkowych

– regulator silników parowych i hydraulicznych

– automatyczny sprzęg do wagonów

– rejestrator prędkości pociągów

– dromograf – przyrząd automatycznie kreślący kurs płynącego statku

– kilometromierz dla pojazdów konnych

– śmigło o łopatkach nastawnych

– samolot z samoczynnym urządzeniem stabilizującym

Pneumatyczne działo torpedowe

Wspominany wynalazek wojskowy przypisywany jest Edmundowi Ludwigowi Zalinskiemu (1849-1909), amerykańskiemu wojskowemu polskiego pochodzenia.

Peryskop odwracalny

 

Peryskop odwracalny do czołgu skonstrował  w 1934 roku Rudolf Gundlach (1892-1957), polski wojskowy, inżynier i dowódca broni pancernych WP. Wynalazek znany jest też jako

peryskop odwracalny Gundlacha.

Aparat podsłuchowy

Jeden z licznych rodzajów aparatów podsłuchowych był wynalazkiem Józef Lipkowskiego (1863-1949), inżyniera, konstruktora, działacza emigracyjnego i generała WP. Lipkowski zaprojektował również hamulce pneumatyczne dla kolejnictwa i automatyczną zwrotnicę

tramwajową oraz opracował schematy śmigłowców wielowirnikowych, w tym śmigłowca z 12 wirnikami.

Pistolet samopowtarzalny Vis

Pistolet samopowtarzalny kaliber 9 mm „Vis“ określany jako jeden z najlepszych pistoletów wojskowych kiedykolwiek wyprodukowanych skonstruował w 1931 roku wraz z Janem Skrzypińskim, Piotr Wilniewczyc (1887-1960), polski inżynier i  konstruktor broni strzeleckiej. Również ze Skrzypińskim skonstruował pistolet maszynowy 9 mm „Mors“ (1938). Był też projektantem pistoletu maszynowego RAK (ozn. PM-63 RAK).

Pistolet maszynowy Błyskawica

Produkowany był od 1942 roku w warunkach konspiracyjnych podczas okupacji niemieckiej w Polsce. Jego twórcami byli Wacław Zawrotny, Seweryn Wielanier i Kazimierz Czerniawski.

 

Opracował: Waldemar Oszczęda