Witold Pilecki (13 May 1901 – 25 May 1948; Polish pronunciation: [ˈvitɔlt piˈlɛt͡skʲi]; codenames Roman Jezierski, Tomasz Serafiński, Druh, Witold) was a Polish soldier (cavalry officer) during the Second Polish Republic, the founder of the Secret Polish Army (Tajna Armia Polska) resistance group in German-occupied Poland in November 1939 and a member of the underground Home Army (Armia Krajowa), which was formed in February 1942. As the author of Witold’s Report, the first intelligence report on Auschwitz concentration camp, Pilecki enabled the Polish government-in-exile to convince the Allies that the Holocaust was taking place.
During World War II, he volunteered for a Polish resistance operation to get imprisoned at Auschwitz in order to gather intelligence and escape. While in the camp, Pilecki organized aresistance movement and as early as 1941, informed the Western Allies of Nazi Germany‚s Auschwitz atrocities. He escaped from the camp in 1943 and took part in the Warsaw Uprising. He remained loyal to the London-based Polish government-in-exile and was executed in 1948 by the Stalinist secret police Urząd Bezpieczeństwa on charges of working for „foreign imperialism“, thought to be a euphemism for MI6.[1] Until 1989, information on his exploits and fate was suppressed by the Polish communist regime.[1][2]
As a result of his deeds, he is considered as „one of the greatest wartime heroes“.[3][4][5] In the foreword to the book The Auschwitz Volunteer: Beyond Bravery[6] Michael Schudrich, the Chief Rabbi of Poland, wrote as follows: „When God created the human being, God had in mind that we should all be like Captain Witold Pilecki, of blessed memory.„[7] In the introduction to that book Norman Davies, a British historian, wrote: „If there was an Allied hero who deserved to be remembered and celebrated, this was a person with few peers„.[7] At the commemoration event of International Holocaust Remembrance Day held in the US Holocaust Memorial Museum on 27 January 2013 Ryszard Schnepf, the Polish Ambassador to the US, described Pilecki as a „diamond among Poland’s heroes“ and „the highest example of Polish patriotism„25 maja 1946 roku zamordowany został w Warszawie oficer Wojska Polskiego, Witold Pilecki, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, oficer Armii Krajowej.
Rotmistrz kawalerii Witold Pilecki, używający w konspiracji różnych pseudonimów („Witold”, „Druh”) i nazwisk (m.in.„Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”), urodził się 13 maja 1901 w Ołońcu, mieście położonym w północno-zachodniej Rosji, na terenie Republiki Karelii. Pochodził z rodziny zesłanej tutaj przez władze rosyjskie w ramach represji na Polakach uczestniczących w powstaniu styczniowym.
Pilecki na własne oczy widział, opisał i przeżył grozę Holokaustu w obozie zagłady Auschwitz, którą jako pierwszy na świecie opisał w znanych „Raportach Pileckiego”.
W celu zdobycia infomacji o warunkach panujących w hitlerowskim obozie Auschwitz, dobrowolnie wszedł we wrześniu 1940 roku do łapanki ulicznej w Warszawie i wywiezony został się do obozu zagłady, gdzie przybył tzw. drugim warszawskim transportem w nocy z 21 na 22 września 1940. W obozie natychmiast rozpoczął działalność konspiracyjną i zbierał potrzebne informacje. Był głównym organizatorem obozowego ruchu oporu i konspiracji. Jako więzień obozowy oznaczony był numerem 4859. Podczas pobytu w Auschwitz opracował sprawozdania o zagładzie i ludobójstwie, które docierały na zewnątrz obozu przez komando pralnicze do dowództwa AK w Warszawie i przez Szwecję dalej na Zachód.
Z obozu uciekł na wolność wraz z dwoma innymi współwięźniami w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej zorganizował jesienią 1945 w Polsce siatkę wywiadowczą zbierającą informacje o sytuacji w kraju. Również o tym co się dzieje z byłymi żołnierzami Armii Krajowej i 2 Korpusu, którzy byli więzieni w obozach NKWD i deportowani na Syberię.
8 maja 1947 został aresztowany. W więzieniu był okrutnie bity i torturowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Następnie został oskarżony o szpiegostwo i działalność wywiadowczą na rzecz Rządu RP w Londynie. 15 marca 1948 skazany został na karę śmierci. Mimo prośb byłych więźniów z Auschwitz, obrońców oskarżonego i żony wychowującej małoletnie dzieci, ówczesny prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski.
Witold Pilecki zastrzelony został 25 maja 1948 przez funkcjonariusza UB w więzieniu mokotowskim strzałem w tył głowy. Pochowany został na dotychczas nieznanym miejscu. Wiele wskazuje na to, że jego szczątki pogrzebane zostały w Kwaterze na Łączce, miejscu tajnych pochówków ofiar represji stalinowskich i UB.
W 1990 roku był rehabilitowany i odznaczony pośmiertnie Orderem Orła Białego.
Waldemar OszczędaWitold Pilecki (13. května 1901 – 25. května 1948; krycí jména Roman Jezierski, Tomasz Serafiński, Druh, Witold) byl polský voják, spoluzakladatel protinacistické odbojové organizace Tajná polská armáda (Tajna Armia Polska) a později člen partyzánské Zemské armády (Armia Krajowa). Byl jediným člověkem, který se kdy dobrovolně nechal uvěznit v koncentračním táboře Osvětim, aby zde organizoval odpor vězňů a získával zpravodajské informace. Díky němu se již v roce 1940 ke Spojencům dostaly první zprávy o nacistických zločinech v tomto koncentračním táboře. V roce 1943 z tábora unikl a účastnil se Varšavského povstání. V řadách Zemské armády dosáhl hodnosti kapitána.
Po válce Witold Pilecki pracoval jako agent demokratické polské exilové vlády a v Polsku shromažďoval informace o sovětských zločinech na Polácích. Komunistická tajná policie ho však odhalila a zatkla. Přes mučení při výsleších neprozradil žádné citlivé informace a byl popraven v květnu 1948 v Mokotovském vězení ve Varšavě.
Pileckého jméno bylo po celou dobu komunistického režimu v Polsku zakázané a památka na něho se téměř vytratila. V lednu 2008 proto polská nadace Fundacja Paradis Judaeorum vyhlásila akci Připomeňme si kapitána (Przypomnijmy o Rotmistrzu), která má vrátit Pileckému náležitou úctu a výročí jeho smrti každoročně připomínat jako celoevropský Den hrdinů boje proti totalitě.