Tadeusz Mazowiecki (born 18 April 1927 in Płock – 28 October 2013) was a Polish author, journalist, philanthropist and Christian-democratic politician, formerly one of the leaders of the Solidarity movement, and the first non-communist prime minister in Central and Eastern Europe after World War II.
Tadeusz Mazowiecki urodził się 18 kwietnia 1927 r. w Płocku. Był uczestnikiem najważniejszych wydarzeń najnowszej historii Polski: w 1968 r., gdy posłowie „Znaku“ składali interpelację w sprawie brutalnej akcji milicji; w sierpniu 1980 r. w Stoczni Gdańskiej wśród strajkujących robotników; w 1989 r. przy Okrągłym Stole, a potem na czele rządu; w 1997 r. – gdy potrzebny był kompromis w sprawie konstytucji.
Wyznaczony przez Komisję Praw Człowieka ONZ na specjalnego sprawozdawcę konfliktu w byłej Jugosławii, jako jedyny wysoki funkcjonariusz ONZ, podał się do dymisji na znak protestu przeciw bierności wspólnoty międzynarodowej wobec popełnianych tam zbrodni. Pełnił tę misję, z przerwami, od 1992 do 1995 r. Otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Sarajewa, odznaczony Złotym Orderem Herbu Bośni (1996), uhonorowany nagrodą Srebrenica 1995 (w 2005 r.).
W wystąpieniu przed Sejmem kontraktowym 24 sierpnia 1989 r. Tadeusz Mazowiecki mówił: „Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma ona jednak wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania“.
Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Związał się ze Stowarzyszeniem PAX, był m.in. redaktorem naczelnym „Wrocławskiego Tygodnika Katolików“. Usunięty ze Stowarzyszenia za bunt przeciwko przywódcy PAX Bolesławowi Piaseckiemu założył w 1956 r. warszawski Klub Inteligencji Katolickiej.
Założyciel i redaktor naczelny od 1958 r. przez 22 kolejne lata, katolickiego miesięcznika „Więź“. W 1961 r. Mazowiecki został posłem na Sejm z ramienia Koła Znak – był nim do 1971, kiedy został skreślony z listy posłów. W 1970 r., po wydarzeniach na Wybrzeżu, próbował zdobyć informacje o tym, co się tam stało.
W 1968 r. był jedynym posłem, który podjął się przekazać marszałkowi Sejmu petycję protestującej młodzieży z Wrocławia. Był też autorem i sygnatariuszem – wraz z pozostałymi posłami Znaku – interpelacji poselskiej do premiera w sprawie wydarzeń marcowych 1968 r. i brutalnej akcji milicji.
W 1976 r. był sygnatariuszem protestu przeciwko wprowadzeniu do konstytucji zapisu o „kierowniczej roli PZPR“. W 1977 r. został mężem zaufania i rzecznikiem głodujących w warszawskim kościele św. Marcina członków i sympatyków Komitetu Obrony Robotników. W 1978 r. został współzałożycielem nielegalnego Towarzystwa Kursów Naukowych.
Jako inicjator apelu 64 intelektualistów solidaryzujących się ze strajkującymi robotnikami Wybrzeża udał się w sierpniu 1980 r. do Stoczni Gdańskiej, gdzie został przewodniczącym komisji ekspertów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. „Rocznica tego wydarzenia, które ruszyło z posad bryłę świata, bryłę Europy, powinno być świętem wszystkich, świętem wspólnym“ – powiedział Mazowiecki w dwudziestą rocznicę Sierpnia.
Pełnił funkcję redaktora naczelnego Tygodnika „Solidarność“; był internowany po ogłoszeniu stanu wojennego; po zwolnieniu w grudniu 1982 r. współpracował z przewodniczącym „S“ Lechem Wałęsą. Był doradcą KKW związku, członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie (od grudnia 1988 r.). Uczestniczył w obradach „okrągłego stołu“, m.in. współprzewodniczył zespołowi ds. pluralizmu związkowego.
Od października 2010 r. Tadeusz Mazowiecki pełnił funkcję doradcy prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.
„To strasznie smutna wiadomość i wielka tragedia“
– To smutny dzień, skłaniający do przemyśleń. Cała nasza najnowsza historia, ta od lat siedemdziesiątych, staje nam teraz przed oczyma. Miał niesłychaną siłę charakteru i mądrość, która pozwalała mu rozumieć innych, łagodnie i stanowczo protestować i realizować swoje pomysły – wspominał w programie „Jeden na jeden“ w TVN24 Michał Boni.
Radosław Sikorski podkreślił natomiast na antenie TOK FM, że Mazowiecki był jednym z ojców naszej wolności i niepodległości.
– To strasznie smutna wiadomość i wielka tragedia – powiedział w TVP Info Stefan Niesiołowski. Z kolei Bogdan Lis, jeden z założycieli „Solidarności“, wspominał z kolei, że Mazowiecki był jedną z najważniejszych osób w związku. – Zawsze będę go kojarzył z historią „Solidarności“. Był on tym politykiem, który zaczął budowanie zrębów polskiego państwa – wspominał na antenie TVN24.
„Tadeusz Mazowiecki nie żyje. Człowiek, który znalazł drogę do naszej wolności. Wielkie dzięki Panie Premierze!“ – napisał na Twitterze Robert Biedroń. Były poseł PO John Godson z kolei tak skomentował wiadomość o śmierci byłego premiera: „Odszedł czlowiek i polityk do którego miałem duży szacunek za mądrość oraz rozsądek w polityce. RIP“. „Zmarł Premier Tadeusz Mazowiecki Cześć Jego Pamięci“ – to z kolei słowa szefa BBN, Stanisława Kozieja.
„Odszedl Tadeusz Mazowiecki. Niech odpoczywa w Pokoju“ – napisał Paweł Kowal (PJN).
„W imieniu USA, wyrażam głębokie współczucie Polsce z powodu śmierci Tadeusza Mazowieckiego, założyciela demokratycznej Polski“ – napisał ambasador Stanów Zjednoczonych Steven Mull.
(Onet/TVP Info/IAR/TVN24, RZ)
http://wiadomosci.onet.pl/kraj/nie-zyje-tadeusz-mazowiecki-mial-86-lat/mjbes
Tadeusz Mazowiecki (*18. dubna 1927 Płock – † 28. října 2013 Varšava) je polský katolický intelektuál, novinář a politik, jeden z vůdců hnutí polské Solidarity a v letech 1989—1990 ministerský předseda Polské republiky.