Ferdynand Machay

MACHAY Ferdynand  

(1889–1967), ksiądz katolicki, infułat, teolog, działacz niepodległościowy, polityk i senator z okresu II Rzeczpospolitej.

Urodził się 4 maja 1889 w górnoorawskiej wiosce Jabłonka. Szkołę średnią ukończył w gimnazjum węgierskim działającym w niedalekiej miejscowości Trstená (pol. Trzciana). Naukę kontynuował w seminarium duchownym w Budapeszcie. Tam również, w 1912 roku, przyjął święcenia kapłańskie. Po studiach powrócił w rodzinne strony i pełnił rolę wikarego parafii w słowackiej miejscowości Zázriva, koło miasta Ružomberok. W okresie I wojny światowej był kapelanem armii austro-węgierskiej. Już jako młody kleryk zetknął się z Janem Bednarskim i Julianem Teisseyrem, którzy działali na rzecz przebudzenia polskiej świadomości narodowej na Orawie i Spiszu. Uczestniczył w uroczystych obchodach grunwaldzkich w Krakowie, które obudziły w nim uczucia patriotyczne i poczucie polskiej świadomości narodowej. Od tego czasu poświęcił się działalności patriotycznej i stanął na czele podobnie myślących osób, pragnących przyłączenia zamieszkiwanych przez polskich górali obszarów Orawy i Spiszu do odrodzonej Polski. Aktywnie działał w Komitecie Obrony Spisza, Orawy, Czadeckiego i Podhala. Objął kierownictwo delegacji polskich górali biorących udział w konferencji paryskiej. Po decyzji Rady Ambasadorów w Spa pozostał na polskiej stronie Orawy

 

Przez kilka kolejnych lat pełnił posługę duszpasterską w orawskich wioskach Bukowina-Podszkle i Lipnica Wielka. Przebywał jakiś czas wśród polskich emigrantów we Francji. W Paryżu uzyskał doktorat z teologii (1929). Następnie powrócił do kraju i do końca życia związał się z Krakowem. Był redaktorem naczelnym „Dzwonu Niedzielnego”, tygodnika Diecezji Krakowskiej. Wiele czasu poświęcał pracy naukowej, pisaniu i działalności charytatywnej. W 1937 roku został proboszczem parafii na krakowskim Salwatorze. Rok później ówczesny prezydent RP, Ignacy Mościcki, uhonorował działalność społeczną i patriotyczną ks. Ferdynanda Machaya przyznaniem mu godności senatora V kadencji parlamentu. Podczas okupacji hitlerowskiej ksiądz Ferdynand pomagał ubogim bliźnim i opiekował się krakowską inteligencją, za co był prześladowany przez hitlerowców. Pod koniec wojny mianowany został archiprezbiterem kościoła Mariackiego. Poświęcił się pracy na rzecz kościoła i parafii. Głosił wspaniałe kazania. Zmarł 13 lipca 1967 w Krakowie i został pochowany na cmentarzu salwatorskim. Główne prace, które napisał: „Moja droga do Polski”, „Rozwiązanie kwestii społecznej” (praca doktorancka), „Zadania duszpasterskie świeckich”, „Dogmatyczne podstawy Akcji Katolickiej”. W 2006 roku został patronem szkoły w rodzinnej orawskiej Jabłonce.

 

Waldemar Ireneusz Oszczęda

_________________________

1Do nazwiska ks. Ferdynanda Machaya dodaje się często „starszy” ze względu na to, że z Jabłonki pochodził

także inny ksiądz o tym samym imieniu i nazwisku, ur. w 1914 r., zamordowany przez hitlerowców w roku

1940.

 

 

Literatura i źródła:

Oszczęda Waldemar Ireneusz:Polskie postaci historyczne Spisza,Almanach Muszyny 2011, Stowarzyszenie Przyjaciół Almanachu Muszyny, str.189-190;pl.wikipedia.org