The capital of the Reich

Stolica Rzeszy

 

Leżący u podnóża pogórza Taunus i Odenwald, nad brze­giem Menu, Frankfurt, to jedno z największych i najważniejszych miast niemieckich. Metropolię gospodarczą regionu Ren-Men i Hesji oraz piąte co do wielkości miasto Niemiec zamieszkuje ok. 650 tysięcy mieszkańców.

Po raz pierwszy wzmiankowane było w  704 roku jako miejsco­wość o nazwie Franconofurd. W 843 r. Frankfurt był stolicą Rzeszy Wschodniofrankijskiej i rezydencją Karola Wielkiego. W cztery wieki później (1245) otrzymał przywilej wolnego miasta Rzeszy. W ten sposób uniezależnił się od miejscowych feudałów i podlegał bezpośrednio cesarzowi. W „Złotej Bulli“ z 1356 r. wyznaczony został na miejsce organizowania elekcji władców niemieckich. Od 1562 r. był miastem koronacyjnym niemieckich cesarzy. Czasy renesan­su przyniosły okres dynamicznego rozwoju i rozkwitu miasta. W XVI w. pełnił rolę znanego ośrodka reformacji, handlu, sztuki, rzemio­sła oraz nauki i oświaty, do czego przyczynił się zwłaszcza wylana­zek druku w pobliskim Mainzu (Moguncji). Od XV do XVIII w. był znanym niemieckim księgarskim centrum handlowym, którego tradycje sięgają 1240 r., kiedy to odbyły się pierwsze Frankfurckie Targi Jesienne (wznowione po 1949 roku).

Podczas wojny trzydziestolet­niej miasto zostało poważnie zniszczone. W 1648 r. uzyskało potwierdzenie przywileju wolnego miasta Rzeszy. W połowie XVIII w. przybyło do niego wiele bogatych rodzin niderlandzkich, w rezulta­cie czego nastąpiło znaczne oży­wienie gospodarcze i rozwój rze­miosła. Nadal odbywały się w nim koronacje cesarzy niemieckich.

 

W okresie napoleońskim było siedzi­bą Wielkiego Księstwa Frankfurt. W 1848/49 w miejscowym koście­le św. Pawła obradował pierwszy demokratyczny parlament ogólno­niemiecki, który dążył do zjedno­czenia Niemiec. W 1866 r. miasto zostało wcielone do Prus. Po II wojnie światowej znalazło się na obszarze kraju związkowego Hesja i dynamicznie zaczęło się rozwijać.

Współczesny Frankfurt to ważny ośrodek przemysłu che­micznego, elektrotechnicznego, spożywczego, mechaniki precy­zyjnej, przemysłu optycznego, motoryzacyjnego, tekstylnego i skórzanego. Prężnie rozwija się w nim dzialałność wydawnicza i przemysł poligraficzny oparty na tradycji targów księgarskich. Jest to równiez ważny węzeł ko­munikacyjny, szczególnie jeżeli chodzi o komunikację lotniczą. Tutejsze lotnisko jest najwięk­szym w Niemczech i jednocześnie jednym z największych transkon­tynentalnych lotnisk na świecie. W mieście działa mnóstwo ważnych federalnych i związkowych instytucji, instytutów naukowo­-badawczych, central bibliotecznych, uniwersytetów i szkół wyż­szych, instytucji kulturalnych i muzealnych, opera i teatry.

Wędrówkę po Frankfurcie najlepiej zacząć od jego najstarszej dzielnicy, którą jest Römer­berg i Römer. Tworzy ją historycz­ne centrum miasta ze starym, zabytkowym rynkiem otoczonym mnóstwem szkieletowych kamie­niczek mieszczańskich ostatecz­nie odbudowanych w 1986 r. we­dług oryginalnych planów.

 

 

Wśród zabudowy wyróżnia się charakterystyczna fasada ratusza, który tworzą gotyckie szczyty trzech dawnych kamienic patry­cjuszy z XIV w. oraz narożna kamienica „Pod Wielkim Aniołem“, w której w XVIII w. otwarty został pierwszy bank w mieście. Pośrod­ku rynku tryska fontanna, której ogrodzenie zdobią złote frankfurc­kie orły. Na placu w sąsiedztwie rynku stoi zbudowana w latach 1789-1833 emporowa budowla kościoła pw. św. Pawła. We wspomnianej budowli obradowało pierwsze niemieckie Zgromadzenie Narodo­we, które stworzyło podwaliny pod późniejsze zjednoczenie Niemiec i współczesną konstytucję tego kra­ju. Po odbudowie ze zniszczeń II wojny światowej budynek przestał służyć celom religijnym i stał się narodowym symbolem wolności i demokracji pełniącym również rolę reprezentacyjną.

W dzielnicy Römer­berg znaj­duje się również znana hala do organizacji wystaw artystycznych Schirn, gdzie odbywają się wy­stawy poświęcone różnym stylom artystycznym. Nie sposób nie wstąpić do domu, w którym uro­dził się Johann Wolfgang Goethe (1749 – 1832).

Na południowym brzegu Me­nu, w dzielnicy Sachsenhausen, urządzono aż 10 muzeów m.in. fil­mu, sztuki użytkowej, etnograficz­ne, komunikacji, porcelany. Naj­bardziej znanym z nich jest Städel z bogatą kolekcją arcydzieł sztuki europejskiej od XV w. po współcze­sność oraz największą niemiecką kolekcją grafiki (ponad 100 tysięcy rysunków i grafik) sięgającą cza­sów średniowiecza. Frankfurt to równiez miasto handlu i targów z tradycyjnymi targami książkowy­mi, artykułów konsumpcyjnych, muzycznych oraz międzynarodową wystawą samochodową.

Współczesny Frankfurt to również siedziba znanej giełdy papierów wartościowych (druga pod względem obrotów na świe­cie) oraz metropolia bankowa i finansowa Niemiec. Tutaj bowiem znajduje się główna siedziba Eu­ropejskiego Banku Centralnego, Niemieckiego Banku Federalne­go, IFC Deutschland, Banku Dre­zneńskiego, Banku Komercyjne­go, banku detalicznego ING-DiBA oraz siedziba około 300, przeważ­nie prywatnych i zagranicznych, domów bankierskich. Wysokie drapacze chmur instytucji ban­kowych i gospodarczych (np. trzy­stumetrowy wieżowiec Commerz­bank) zbudowane nad brzegiem Menu, tworzą wspaniałą, wielko­miejską, charakterystyczną pa­noramę miasta tzw. „SkyLine“.

 

Waldemar Ireneusz Oszczęda