W kuchni polskiej obecne są elementy tradycji kulinarnych narodów żyjących przez wieki obok siebie, tworzących bogatą wielonarodową kulturę: Żydów, Ukraińców, Białorusinów, Litwinów i Ukraińców. Zaznaczają się również wpływy Rosji, Niemiec, Czech i Austrii, a także odległym inspiracje włoskie, francuskie i bliskowschodnie.
Polskim specjałem są bardzo smaczne wędliny, zwłaszcza kiełbasy cenione na całym świecie dzięki zastosowaniu tradycyjnych receptur i dawnych metod wędzenia w dymie z jałowca lub aromatycznych drzew owocowych. Warto spróbować kiełbasy myśliwskiej przyprawianej owocami jałowca, czy kiełbasy lisieckiej przyprawianej m.in. czosnkiem. Nie mniejszym powodzeniem cieszą się świetnie przyrządzone szynki o delikatnym smaku, balerony, polędwice i boczki. Należy też wspomnieć o znakomitych pasztetach z różnych gatunków mięsa, w tym również dziczyzny.
Polską specjalnością jest doskonałe pieczywo; ciemny, razowy chleb. Poza tym że wyśmienicie smakuje, jest podstawą coraz popularniejszego na świecie zdrowego żywienia.
Obowiązkowym daniem obiadowym jest zupa. Do tradycyjnych, jadanych chętnie od wieków należy czerwony barszcz – klarowna zupa na wywarze z buraków, podawana z uszkami – małymi pierożkami z grzybowym farszem lub z fasolą. Równie smaczny jest żurek przyrządzany na zakwasie z razowej mąki, gotowany z grzybami, a podawany z ziemniakami, pokrajaną w kostkę wędliną i jajkiem na twardo. Cenionym przysmakiem jest zupa z leśnych grzybów, zabielana śmietaną i podawana z drobnymi kluseczkami. Inne popularne zupy to m.in. kapuśniak, krupnik, zupa ziemniaczana czy pomidorowa. Na odrębną uwagę zasługuje rosół – klarowny bulion z drobiu lub mięsa wołowego, podawany z makaronem, posypany obficie zieleniną.
Mięsa przyrządza się na różne sposoby: pieczone, duszone, smażone, z rusztu. Podaje się je zarówno na ciepło – z rozmaitymi smakowitymi sosami, jak i na zimno – z dodatkiem musztardy, chrzanu, marynowanych grzybków, kiszonych ogórków.
Klasycznym daniem mięsnym jest kotlet schabowy w panierce, z ziemniakami i kapustą. Znakomity jest pieczony schab, nadziewany suszonymi śliwkami. Do popularnych potraw z wieprzowiny należy pieczona lub gotowana golonka, a także kaszanka. Należąca niegdyś do kanonu wiejskiego jadła, dziś podawana jest nawet w najlepszych restauracjach. Podobnie rzecz się ma ze smalcem – wieprzowym tłuszczem, stopionym ze skwarkami, kawałeczkami mięsa, wędlin, cebulką i czosnkiem, doprawionym solą, pieprzem, często również aromatycznymi ziołami.
Jedną z najsmaczniejszych potraw z wołowiny są zrazy zawijane, nadziewane m.in. kiszonym ogórkiem, podawane z kaszą. Bardzo smaczną potrawą jest duszona z grzybami kaczka po krakowsku, również jadana z kaszą. Przy specjalnych okazjach serwuje się pieczone w całości prosię z farszem z przyprawionej na ostro kaszy gryczanej.
Polska kuchnia słynie ze znakomitych pierogów nadziewanych farszem mięsnym, z kiszonej kapusty i grzybów, a także serem czy owocami. Szczególnym powodzeniem cieszą się pierogi ruskie (farsz z sera, ziemniaków i smażonej cebuli). Chętnie jada się naleśniki, nadziewane pyzy i knedle.
Narodową potrawą Polaków jest bigos z kiszonej i gotowanej kapusty z dodatkiem różnych gatunków mięs, wędlin i grzybów. Warto też wspomnieć o gołąbkach – farszu z mięsa i ryżu bądź kaszy, zawijanego w liście kapusty. Dodatkiem do gołąbków jest sos pomidorowy lub grzybowy.
Jedną z najpopularniejszych przystawek jest śledź, przyrządzany na wiele sposobów, np. z cebulką, jabłkami i śmietaną.
Do tradycyjnych polskich deserów należą ciasta. Najczęściej piecze się ciasto drożdżowe, a także rozmaite rolady z makiem i bakaliami, mazurki, jabłeczniki, serniki i pierniki. Chętnie jada się także pączki nadziewane konfiturą z róży.
Polską specjalnością są czyste wódki, ale dużym powodzeniem cieszą się również wódki gatunkowe, czyli z domieszką ziołowych ekstraktów. Do najbardziej oryginalnych należy żubrówka, do której dodaje się źdźbło pewnego gatunku trawy z Puszczy Białowieskiej. Z kolei gdańską Goldwasser wzbogaca się drobinami 22-karatowego złota. Nie zawiodą się wielbiciele piwa – polskie piwo, podobnie jak niemieckie czy czeskie ma dobrą jakość, a browary w Żywcu, Warce czy Elblągu działają od wieków. W chłodniejsze dni pija się chętnie grzane piwo lub wino z dodatkiem miodu i przypraw korzennych. Z mocniejszych alkoholi godne polecenia są nalewki owocowe i ziołowe; występują w mnóstwie odmian, a każda ma inne walory: od leczniczych i rozgrzewających po wyłącznie smakowe. Warto skusić się na likier, miód pitny czy któryś ze słodkich kremów z alkoholem, przyrządzanych z żółtek, wanilii lub czekolady. Stosuje się je również jako składnik deseru.
Przysmaki kuchni regionalnych
W kuchni śląskiej ważne miejsce zajmują ziemniaki w najróżniejszej postaci. Najsłynniejsze są ciemne kluski z ciasta ziemniaczanego z dodatkiem surowych tartych ziemniaków. Popularne są także potrawy z białej i czerwonej kapusty (tę ostatnią przyrządza się m.in. z boczkiem). Spośród słodkich przysmaków na uwagę zasługują śląskie makówki – deser z mielonego maku z dodatkiem miodu i bakalii, układany na cienkich kromkach słodkiego pieczywa i zalewany gorącym mlekiem. Podaje się go na zimno.
Kuchnię śląską pod wieloma względami przypomina kuchnia wielkopolska. Smakosze bardzo sobie cenią tzw. kartacze – kluski z nadzieniem z mięsa, grzybów lub kapusty z grzybami.
Sztandarowym daniem kuchni beskidzkiej jest golonka duszona z dodatkiem piwa i dużej ilości warzyw. Spośród zup popularnością cieszy się żur przyrządzany na serwatce, a także kwaśnica – rodzaj kapuśniaku ze sporą ilością mięsa wieprzowego (także wędzonego).
Kuchnię góralską z rejonu Tatr i Podhala trudno sobie wyobrazić bez słynnych owczych serów – bundzu i oscypka, a także bez dań z pieczonej baraniny. Niepowtarzalny smak, którego tajemnica tkwi w specjalnym peklowaniu mięsa, mają góralskie wędliny. Tutaj również popularna jest kwaśnica przyrządzana na świńskim ryju, podawana z miską ziemniaków.
Kuchnia galicyjska zdradza wyraźne wpływy kuchni austriackiej, zwłaszcza wiedeńskiej. Dobrym przykładem jest pewna zimna przekąska: salceson z mięsa wieprzowego bez tłuszczu, podawany z zimnym sosem z musztardy i gorczycy. Tradycyjnym daniem wielkanocnym jest biały barszcz z dodatkiem białej kiełbasy, gotowany na wywarze z wędzonki, zaprawiany śmietaną. Wśród deserów popularnością cieszy się sernik z żółtkami, pokryty waniliowym kremem lub czekoladą, znany jako sernik wiedeński.
W kuchni mazurskiej przeplatają się wpływy niemieckie, rosyjskie i polskie. Prawdziwym specjałem jest zupa z kilku rodzajów ryb oraz raków, gotowana z leśnymi ziołami, najlepiej w żeliwnym kociołku na wolnym ogniu. Pod koniec gotowania do zupy wkłada się płonące brzozowe polana, co wydatnie podnosi jej aromat.
Kuchnia kresowa wywodzi się przede wszystkim ze Lwowa. Typowym daniem z tego regionu jest kulebiak z ciasta drożdżowego z nadzieniem z kapusty, gotowanego ryżu, jaj i ryby. Danie to podawane jest do barszczu ukraińskiego przyrządzanego z dużą ilością warzyw, doprawianego kwaśną śmietaną.
Ciekawe strony:
kuchnia-polska.net
ugotuj.to/ugotuj/kuchnia_region-polska
kuchniapolska.prv.pl
kuchnia-polska.wieszjak.pl